Bilbo-Loiu aireportua — ofizialki Bilboko aireportua / Aeropuerto de Bilbao — (IATA: BIO, NAZE: LEBB) Bilboko nazioarteko aireportua da eta Loiuko udalerrian dago. Euskal Herriko garrantzitsuena da, bidaiari eta hegaldi kopuruan.
Loiu eta Sondikako aireportua eraiki aurretik beste kokaleku bat pentsatu zen Bilboko aireportua ezartzeko, Galeako labarretan alegia. Dena dela 1930eko hamarkadan Sondikako lehen aireportu xumea eraiki zen.
Aireportuko gaur egungo terminala Santiago Calatrava arkitektuak diseinatua da. Daukan formagatik "Usoa" ezizenez ere da ezaguna, hegan egitera doan uso baten antza omen duelako. Porlanez eta beiraz egina dago, kolore zuria nagusi delarik. 1997an zabaldu zuten eta Sondikako terminal zaharra ordezkatu zuen. Gaur egun, Sondikako terminala zama trafikoarentzako erabiltzen da. Terminal berriaz gain, kontrol dorre berria ere eraiki zen, arrano baten formakoa. Kontrol dorre zaharra terminal zaharraren ondoan mantendu da.
Guggenheim Bilbao museoa zabaltzearekin batera Bilborako hegaldien eskaria asko handitu zen, eta hegaldi merkeetako hainbat konpainia Bilboko aireportuan ezarri ziren, EasyJet eta Vueling esaterako. Easyjetek izandako arrakasta aireportuan betidanik egondako British Airwaysi kalte egin zion eta azkenik British Airwaysek Bilbo eta Londres artean eskaintzen zuen hegaldia kendu zuen.
2005 eta 2006ra bitartean Santander eta Gasteizko aireportuetan Londreserako hegaldiak jarri zituen Ryanair hegaldi merkeen konpainiak (Kantabriako eta Arabako agintariek pare bat milioi euroko ordainketak egin eta gero). Konpetentzia horrek Bilboko aireportuaren hazkundea eten du, Kantabria eta Araba Loiura etorri ohi ziren bidaiari askok orain euren jaioterritik hurbilago dauden aireportuetatik bidaiatzen dutelako.
Gaur egun, Bilbotik aireportura Bizkaibus zerbitzu zuzena dago, ordu erdiro Termibusetik irtetzen dena. Donostiarekin lotura ere badu, Lurraldebusek eskaintzen duena. Etorkizunari begira, aireportua eta Bilbo trenez lotu nahi dira. Horretarako, EuskoTren konpainia publikoaren trenbidea luzatu egingo da, eta Artxanda mendiaren azpitik tunel berri bat eraikiko da.
Terminalak guztira sei finger dauzka, eta bi pista, 12-30 pistak guztira 2.600 metroko luzera dauka, eta 10-28 pistak 2.200 metroko luzera. Guztira hegazkinentzako hamar plataforma daude. Terminalaren alboan, autoa dohainik aparkatzeko lurpeko aparkaleku bat eraiki zen, guztira 3.000 autorentzako tokia duena. Mungiako autobide berria eraiki zenean, aireportura zuzenean doan sarbide bat eraiki zen.
Aireportuaren IATA kodea BIO da, eta ICAO kodea LEBB.
Lurreratzeko laguntza instrumental ezberdinak daude. 12-30 pistak ILS erako laguntzak ditu, 10-28 pistak ordea VOR erakoa.
Gaur egun aireportuan operatzen duten konpainiak honakoak dira:
| Hegaldiak | |
|---|---|
|
|
| Hegaldiak | |
|---|---|
|
|
| <timeline>
ImageSize = width:auto height:250 barincrement:29 PlotArea = left:30 bottom:15 top:10 right:15 AlignBars = justify Period = from:1 till:5 TimeAxis = orientation:vertical Colors = id:gray value:gray(0.5) id:line1 value:gray(0.9) id:line2 value:gray(0.7) ScaleMajor = start:1 increment:1 gridcolor:line2 ScaleMinor = start:1 increment:1 gridcolor:line1 PlotData= color:blue width:20 bar:1992 from:start till:1.447 bar:1993 from:start till:1.316 bar:1994 from:start till:1.426 bar:1995 from:start till:1.602 bar:1996 from:start till:1.795 bar:1997 from:start till:2.025 bar:1998 from:start till:2.123 bar:1999 from:start till:2.252 bar:2000 from:start till:2.556 bar:2001 from:start till:2.492 bar:2002 from:start till:2.464 bar:2003 from:start till:2.851 bar:2004 from:start till:3.396 bar:2005 from:start till:3.843 bar:2006 from:start till:3.876 bar:2007 from:start till:4.289 bar:2008 from:start till:4.173 bar:2009 from:start till:3.655 bar:2010 from:start till:3.889 bar:2011 from:start till:4.046 bar:2012 from:start till:4.171 bar:2013 from:start till:3.801 bar:2014 from:start till:4.015 bar:2015 from:start till:4.278 bar:2016 from:start till:4.588 </timeline> |
| Eguneratua: 2017ko urtarrilaren 11. |
Azken urteotan Bilboko hiriak turismoan izan duen gorakadaren ondorioz, aireportuak eginiko hegaldi kopurua ere handitu da. Guggenheim Bilbao Museoa ireki zutenetik, Europa osoko konpainiak hasi dira Bilbora hegaldiak eskaintzen. Horietarik gehienak kostu txikiko hegazkin konpainiak dira; baina, beste aireportuetan ez bezala, Bilbon ezartzen direnek ez dute inolako diru laguntzarik jaso.
2006. urtean 3.876.072 bidaiari pasatu ziren Bilboko aireportutik. Horietarik 1.020.286 nazioarteko hegaldietako bidaiariak izan ziren, eta 2.855.786 Espainia barneko hegaldietako bidaiariak.
2016an bidaiarien errekorra gainditu zen, 4.588.265 bidaiariekin, aurreko urteetako datuen joerari jarraiki. Hala, terminalak, 4 milioi bidaiarientzat proiektatuta, berriro ere bere edukiera gainditu du.
| Urtea | 2000 | 2002 | 2004 | 2006 | 2008 | 2010 | 2012 | 2014 | 2016 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bidaiariak | 2.527.793 | 2.450.591 | 3.390.819 | 3.871.088 | 4.169.021 | 3.883.356 | 4.171.092 | 4.015.352 | 4.588.265 |
| Postua | Hiria | 2012an | 2013an | 2014an | Aldaketa | Airelineak |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Madril, Espainia | 835.968 | 606.514 | 616.732 | ▲%1,7 | Iberia, Air Europa |
| 2 | Bartzelona, Espainia | 611.784 | 508.759 | 494.692 | ▼%2,6 | Vueling |
| 3 | Frankfurt, Alemania | 204.050 | 222.529 | 225.625 | ▲%1,3 | Lufthansa |
| 4 | Munich, Alemania | 193.708 | 209.876 | 220.536 | ▲%5,0 | Lufthansa |
| 5 | Paris-Charles de Gaulle, Frantzia | 191.962 | 171.781 | 189.954 | ▲%10,5 | Air France |
| 6 | Palma, Espainia | 164.615 | 163.498 | 189.806 | ▲%16,0 | Air Berlin, Vueling, Air Nostrum |
| 7 | Málaga, Espainia | 162.350 | 164.042 | 168.690 | ▲%2,8 | Vueling |
| 8 | Sevilla, Espainia | 227.837 | 153.188 | 151.443 | ▼%1,0 | Vueling |
| 9 | Londres-Stansted, Erresuma Batua | 132.427 | 142.661 | 143.693 | ▲%0,7 | EasyJet |
| 10 | Ipar Tenerife, Espainia | 111.705 | 128.783 | 128.767 | ▼%0,0 | Vueling, Air Europa |
| Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: |
